—
**AI ĐANG ĐẾN. MÀ THẬT RA NÓ ĐÃ ĐẾN RỒI.**
Ngày xưa, một công việc tốn 1.000 đô để thuê người làm.
Giờ chỉ cần AI làm, chỉ còn 200 đô.
Nhanh hơn, rẻ hơn, không nghỉ trưa, không phàn nàn.
Tôi nghe một giáo sư ở Stanford nói chuyện. Tên ông ấy là Lee Jang.
Ông ấy bảo: “AI không phải chuyện tương lai. Nó là chuyện của hiện tại.”
Vấn đề là: trường học vẫn dạy giống 50 năm trước.
Dù trẻ con bây giờ biết nhiều hơn, tìm Google một giây ra cả đống kết quả.
Cách học thì vẫn ngồi im, chép bài, làm theo.
Chúng ta không dạy trẻ điều quan trọng nhất:
➡️ Phân biệt việc của con người và việc của máy móc.
Ông giáo sư nói một điều tôi nhớ mãi:
**Thứ con người làm tốt nhất, là từ 0 đến 1.**
Nghĩ ra cái chưa từng có.
Đó là sáng tạo. Là giấc mơ. Là phát minh.
AI không giỏi cái đó. Và đó là thứ chúng ta cần dạy.
**Muốn sáng tạo? Có công thức.**
Stanford gọi đó là: Design Thinking.
### 5 bước đơn giản nhưng cực kỳ thực tế:
1. **Empathize – Hiểu người dùng (bạn làm cho ai?)**
2. **Define – Xác định đúng vấn đề (nhiều người giải sai câu hỏi)**
3. **Ideate – Nảy ra nhiều ý tưởng (không phán xét)**
4. **Prototype – Làm thử**
5. **Test – sửa – thử lại (lặp lại cho đến khi đúng)**
Nghe đơn giản, nhưng ít ai làm đủ 5 bước.
**Một ví dụ thật:**
Có nhóm sinh viên thiết kế máy ấp trẻ em cho Nepal.
Ban đầu định làm máy cao cấp ở Mỹ. Nhưng khi tới nơi, họ mới biết:
Nepal có máy rồi. Nhưng không ai biết dùng.
Vấn đề không phải thiếu máy, mà thiếu kiến thức.
Họ phải định nghĩa lại vấn đề.
Và cuối cùng, họ tạo ra loại máy đơn giản, rẻ, dùng được ở nhà.
**Và rồi là ChatGPT.**
Con AI biết nói chuyện, viết code, làm văn.
Nhiều người sốc. Nhiều người sợ.
Nhưng ông giáo sư không cấm học sinh dùng.
Ông giao bài: “Hãy dùng ChatGPT để làm bài luận. Rồi kể cho tôi nghe bạn dùng nó thế nào.”
Bởi vì tránh nó không được.
Giống như nước lũ không thể chặn.
Chỉ có thể học cách bơi trong đó.
**Tóm lại:**
– Việc gì AI làm giỏi, để nó làm.
– Việc gì AI chưa làm được là sáng tạo, cảm xúc, hiểu con người thì chúng ta làm.
– Và quan trọng nhất, học cách hợp tác với AI, thay vì trốn nó.
**Vì sao tôi viết bài này?**
Vì tôi cũng đang học cách sống cùng AI.
Không phải để chạy đua với máy.
Mà để làm điều mà máy móc không bao giờ thay thế được:
➡️ Là con người.
—